پشم: پشم عبارتست از نوعي ليف پروتئيني كه روي پوست گوسفند مي رويد و در صنعت قاليبافي به صورت پرز و گاهي تار به كار مي رود.
خامه: پشم تابيده شده (نخ پشمي) را در قاليبافي اصطلاحاً خامه مي گويند. بعضي از پشمهاي نرم و ظريف را در قاليبافي كرك مي گويند كه اين نامگذاري صحيح نيست زيرا كرك عبارت است از الياف ظريف و نرم كه در روي بدن بز و شتر مي رويد و مصرف آن براي بافت قالي مناسب نيست.
پنبه: از الياف غوزك گياه پنبه به دست مي آيد و به صورت دستي يا ماشيني متناسب با نياز چندلا شده و مورد مصرف قرار مي گيرد. به طور كلي نخ پنبه اي در سه حالت در قاليبافي به كار مي رود:
تار یا چله
پود ضخیم
پود نازک
ابریشم: يكي از مواد نياز در قاليبافي ابريشم است كه از پيله كرم ابريشم بدست مي آيد. در صنعت قاليبافي از ابريشم براي پرز و تار قاليهاي ريزبافت استفاده مي كنند. ابريشم به واسطه نرمي، شفافيت همراه با ظرافت و استحكام فوق العاده اي كه دارد يكي از مهمترين و گرانبهاترين الياف شمرده مي شود. با ابريشم قاليهاي بسيار ظريف بافته مي شود و قاليهاي بافته شده از ابريشم بيشتر جنبه تزييني داشته و در تهيه تابلو از آن استفاده مي شود. اكثر قاليهاي موزه اي جهان از ابريشم است.
پرز: ساقه گره ها پرز قالی را تشکیل می دهند. پرز قالی محل پاخور است و طرح و نقش قالی را نشان می دهد. پرز قالی دارای ویژگیهایی چون جنسیت، رنگ، ضخامت، بلندی، تاب و تعداد لا می باشد و ارتفاع آن در قالی ها متفاوت است. تمایل پرز قالی را به جهتی مشخص، خواب قالی می گویند پرز قالی را گوشت قالی نیز می گویند.
طول پرز: به ارتفاع پرزهای فرش گفته مي‌شود.
ریشه: ازجفت چله های زیر و رو تشکیل شده که اگر نباشد فرش ازهم گسیخته می شود.
گره زدن: به تابانیدن خامه ها به دور چله جهت بافت فرش، گره زدن می گویند.
رج: رگ یا رج اصطلاحی است که طراحان نقشه فرش برای تعیین نمودن رجشمار نقشه از آن استفاده می کنند (محاسبه تعداد گره های نقشه) و معادل 4برابر رجشمارهای فرش می باشد. به طور مثال کاغذ 160 رگی معادل رجشمار 40 می باشد و معادل 4برابر رجشمارهای فرش می باشد. به طور مثال کاغذ160رگی معادل رجشمار 40 می باشد.
رجشمار: واحد اندازه‌گیری طول فرش از قدیم می‌باشد میزان تراکم گره های قالی در یک شانزدهم ذرع را رجشمار گویند. اگر واحد طول قدیم تبریز (ذرع) ۱۱۲ سانیتمتر درنظر گرفته شود، تعداد گره ها در ۷ سانتی متر شمارش می شود و اگر واحد طول قدیم اصفهان (ذرع) ۱۰۴ سانتیمتر درنظر گرفته شود تعداد گره ها در ۵/۶ سانتیمتر شمارش می گردد. بنابراین با توجه به اندازة یک ذرع، مبنای محاسبة رجشمار متغیر خواهد بود. رجشمار یک قالی می تواند معیاری برای ریزبافی و با درشت بافی باشد كه در مناطق فارسی‌باف معادل ۱۰۴ سانتیمتر و در مناطق كرمانی‌باف ۱۰۸ سانتیمتر و در مناطق آذری‌باف ۱۱۲ سانتیمتر است.
ذرع: واحد اندازه‌گیری طول فرش از قدیم می‌باشد كه در مناطق فارسی‌باف معادل ۱۰۴ سانتیمتر و در مناطق كرمانی‌باف ۱۰۸ سانتیمتر و در مناطق آذری‌باف ۱۱۲ سانتیمتر است.
گره ذرعی: به 1/16 ذرع و یا به 1/4 چارك گره ذرعی می‌گویند كه در مناطق فارسی‌باف ۵/۶ سانتیمتر و در مناطق آذری‌باف ۷ سانتیمتر است.
چارك: به 1/4 ذرع، چارك گفته می‌شود كه در مناطق فارسی‌باف ۲۶ سانتیمتر است و در مناطق آذری‌باف ۲۸ سانتیمتر است.
بهر : به 1/64 ذرع بهر گفته می شود که در سیستم متریک معادل 1/625 سانتیمتر می باشد.
متریك: واحد اندازه‌گیری ضخامت خامه پشمی مورد مصرف در قالیبافی است. به عدد طولی خامه پشمی یك لا بر حسب متر كه وزن آن یك گرم باشد می‌گویند لذا هر چه عدد متریك بیشتر بشود خامه پشمی یك لا ظریفتر می‌گردد. متداولترین اعداد متریك در خامه‌ها ۳ الی ۱۰ می‌باشند.
دنیر: واحد اندازه‌گیری ضخامت الیاف ابریشم است و به وزن ۹۰۰۰ متر لیف ابریشمی بر حسب گرم گفته می‌شود لذا برعكس عدد متریك هر چه عدد دنیر بیشتر شود لیف ابریشمی ضخیمتر می‌گردد. دنیر ۶۰ الی ۱۶۰ در قالیبافی مصرف دارد و ظریفتر از آن (كمتر از دنیر ۶۰) را در پارچه‌بافی استفاده می‌نمایند.
نمره: به تعداد كلافهای ۸۴۰ یاردی (یك یارد = ۴۴/۹۱ سانتیمتر) نخ پنبه‌ای یك لا در یك پوند (یك پوند = ۵۹/۴۵۳ گرم) می‌گویند و معمولا نمره نخ یك لای پنبه‌ای مورد استفاده در قالیبافی ۵، ۱۰، ۲۰ و بعضاً ۴۰ می‌باشد.
مقاط: استفاده از این واحد در منطقه خراسان رایج است و معادل 12000ریشه (ایلمک)می باشد که برای محاسبه مزد بافنده و خرید فروش فرش کاربرد دارد.
قبال: از این واحد در منطقه آذربایجان استفاده می شود معادل 14000ریشه (ایلمک) می باشد و برای محاسبه مزد بافنده و خرید و فروش فرش مورد استفاده قرار می گیرد.